URAL ALTAY DİLLERİ AİLESİ

Ural Altay Dil Ailesi Bölümleri

Ural/Altay dil ailesi konuşanların sayısı 750 milyonu bulur. Ural kolunda (dil ailesi) mensup bir dili konuşanların sayısı 50 milyon, Altay koluna (veya dil ailesi) mensup bir dili konuşanların sayısı 700 milyonu bulur

Ural Kolu

Ural dil ailesi üç ana gruptan oluşmaktadır. a. Fin/Ugor dilleri b.Samoyed dilleri c. Yukagir dilleri.

Ural Kolu dilleri üç ana gruba ayrılmaktadır. Bunlar, Fin/Ugor dilleri, Samoyed dilleri ve Yukagir dilleri. Ural dilleri günümüzde yaklaşık 50 milyon insan tarafından konuşulmaktadır.

1. Fin/Ugor dilleri

Fin/Ugor dilleri kendi arasında iki gruba ayrılır: a. Fin dilleri: Bu diller dört grupta incelenir. Yandaki alanda görülen haritada mavi alan bu grubun yayıldığı coğrafi alanı göstermektedir:

1. Perm dilleri: Komi, Komi-Permyak, Udmurt.

2. Finno/Volga dilleri; Mari, Erzya, Moksha, Merya, Muromian, Meshcherian.

3. Fin/Baltık dilleri: Fince (şive ve lehçeleri: Meänkieli, Kvencr ve Dış İngrî) , Karelce, Lude, Olonets Karelce, Livonca, Veps, Võro, and Votî, Estonca.

4. Sami dilleri: Sami/Lâpon lehçelerinden oluşur. Bunlar: Güney Sami, Ume Sami, Lule Sami, Pite Sami, Kuzey Sami, Kainuu Sami, Kemi Sami, Akkala Sami, Inari Sami, Kildin Sami, Skolt Sami, Ter Sami.

b. Ugor dilleri: Macarca, Kantice, Mansice Bu dillerin yayıldığı coğrafi alan yeşil ile gösterilmiştir.

2. Samoyed dilleri

İki dilden oluşmaktadır: Kuzey Samoyedçe ve Güney Samoyedçe.
Kuzey Samoyedçenin lehçeleri; Enets, Nenets or Yurak, Nganasan or Tavgy/Tawgi, and Yurats'tır.
Güney Samoyedçe lehçeleri ise Kamassian veya Kamas, Mator ve Selkup.

3. Yukagir dilleri

İki lehçeden oluşmaktadır. Kuzey Yukaghir ve Güney Yukaghir.

Altay dilleri

Altay kolu dillerini konuşan insanların sayısı 700 milyonu bulur ve Ural dağlarının güneyinden Japon denizine kadar ki bölgede konuşulur. Bu dil ailesi üç ana gruba ayrılır. Türk dilleri, Moğol dilleri ve Tunguz dilleri. Tartışmalı olmakla birlikte Japonca ve Korece'de bu kola dahil edilir. Fakat son zamanlarda yapılan karşılaştırmalı çalışmalar Japonca ve Korece'nin bu gruba girdiğini göstermiş ve bu tartışmalı durum ortadan kalkmıştır.^[2]

1.Türk dilleri

• a. Bulgar grubu: Çuvaşça.
• b. Kıpçak grubu: Karaimce, Kumukça, Karaçayca, Balkarca, Kırım Tatarcası, Tatarca, Başkırtca, Nogayca, Karakalpakça, Kazakça, Kırgızca, Urumca, Mişerce, Barabaca,
• c. Oğuz grubu: Türkçe, Azerice, Türkmence, Gagavuzca, Horasan Türkçesi, Kaşgayca, Aynullu, Salarca, Afşarca, Songori,
• d. Uygur grubu: Özbekçe, Uygurca, Yugurca, Aynuca, Tarançi,Ili Turki, Lop.
• e. Sibirya grubu: Yakutça, Dolganca, Tuvaca, Tofalarca, Hakasca, Altayca, Şorca, Çulimce, Fuyü Gırgıs.
• f. Argu grubu: Halaçça.

2.Moğol dilleri

Moğol oluşum: Khalkha (Halh) Mongolian, Urdus, Oirat (Kalmyk), Darkhat, Buryat, Khamnigan Mongol, Dagur or Daur, Monguor, Kangjia, Bonan, Dongxiang, Eastern Yugur (Shira Yugur), and Moghol.

3.Tunguz dilleri

c. Tunguz dilleri: Evenki (Tunguzca), Solon, Manegir, Nanai, Akani, Birar, Kile, Samagir, Orok, Ulch, Oroch, Udege, Manchu, and Sibe.

Tartışmalı diller Japon dili ve Kore dilinin de Altay grubuna dahil olduğu da bilim çevrelerinde kabul görmektedir.

• Japon dilleri: Japonca, Amami, Okinawan, Miyako, Yaeyama, Yonaguni
• Kore dili.

Kaynakça

1.     Talat Tekin, Japonca ve Altay Dilleri, Doruk, 1993.

2.     Talat Tekin, Japonca ve Altay Dilleri, Doruk, 1993