Dört unsur
Dört unsur okültizm de
ve birçok gelenek de maddenin dört hali olarak kabul edilen toprak, su, hava ve
ateş dörtlüsüne verilen addır. Bu kavrama pek çok gelenek de rastlanmaktaysa da
kavram Hint, İbrani, Kelt, Dogon gelenek de ve İsmailî Batınilik de (ezoterizm) daha
ayrıntılı bir şekilde ele alınır.
Dört unsurun sembolik
anlamı
Dört unsur
kavramı, genellikle, kimi inanışlarda yaratılışı ifade etmek üzere, kimi
inanışlarda ise maddi evrenin farklı süptillik derecelerindeki ortamlarını
ifade etmek üzere kullanılmıştır. Bu kavramı sembolizmde kullanan iç (ezoterik)
simyacılara göre,
toprak fiziksel planın (ortamın, alemin), su enerjetik planın, hava psişik
planın ve ateş mantal (zihinsel) planın sembolüdür. Dört unsur
derecelendirildiğinde, en üstte veya en süptil olarak gösterilen ateştir, en
aşağıdaki y da en kaba olanı ise topraktır. Dört unsur içinden genellikle,
ateş, ruhu; hava ve su, süptil planları; toprak fiziksel ortamı simgeler.
Dört unsurun nitelikleri
Dört unsurun
birbirlerine kıyasla nitelikleri şöyle açıklanır:
- Ateş dört unsur içinde, etkin (aktif) ve eril
olan iki unsurdan biri olup, diğer üç unsuru da aydınlatan ve ısıtan
unsurdur. Dört unsurdan “tartılamaz olanı”dır. Kimi zaman ışık sembolüyle
özdeş tutulur.
- Hava da, ateş gibi, eril ve aktif olarak kabul
edilir. Toprak ve suya oranla en az maddi olanı ve algılanamaz olanıdır.
Işığı geçirmede sudan daha geçirgendir. Bu özelliği, yani saydam ve ışıklı
oluşu kelama ortam oluşturması anlamına gelir. Semaviliğin Gök ile temsil
edildiği inanışlarda spiritüel Gök ile yeryüzü arasındaki aracılığın
sembolü sayılır. Maddenin görünen en süptil hali, hatta görünmez
olduğundan dolayı, kimi inanışlarda, semavi âlemin sembolü olarak kabul
edilir.
- Dört unsurdan su, pasif ve dişil niteliğe
sahiptir. Bilindiği gibi, su, bulunduğu ortamın şeklini alma özelliğine
sahiptir. Maddenin sıvı halinin temsilcisi olan su sembolünün kimi
inanışlarda, var edilen maddenin ilk hali olan maddi cevher, yani ilk madde
anlamında, kimi inanışlarda evren de (kozmos) her yerde mevcut olduğu
varsayılan, maddenin esîr denilen süptil hali anlamında, kimi inanışlarda
ise tesir anlamında kullanıldığı görülmektedir.
- Toprak da su gibi pasif ve dişil nitelikli olup,
dört unsurdan en yoğun, katı ve sabit olanıdır. Bilindiği gibi insanların,
beslenme kaynaklarını edindikleri ana unsur topraktır. Pek çok inanışın
yaratılış bahsinde insan vücudunun yaratılışında kullanılan madde toprak
olarak geçer, insanlar ölünce de vücutları yine toprakla bütünleşir. Bu
nedenlerden dolayı olsa gerek, inanışlarda doğurganlık ve analık
nitelikleriyle belirtilen toprak, toprak sembolü, inanışlarda genellikle
maddeyi, fiziksel bedeni, tezahür alemi denilen maddi alemi simgeler.
İlk madde ve beşinci unsur
Batı simyasında
dört unsurun ve tüm minerallerin esasının aynı olduğu, hepsinin de yaratılan
madde cevherinin saf (el değmemiş, ruhsal tesire henüz maruz kalmamış),
şekillenmemiş asli hali denebilecek ilk maddeden türediği kabul edilir. Bu ilk
madde, fiziksel planda dört unsur halinde farklılıklar gösterecek halde tezahür
etmeden önce, süptil planda tezahür eder ki, kimi simyacılara göre bu süptil
tezahüre y da bu süptil madde cevherine beşinci unsur (quintessence)
denilebilir. Tezahür etmiş (maddi) alemin beş unsurdan oluştuğu kabul edilen ve
ilk maddeyi (prakriti) beşinci unsurdan ayırt eden Hindu inancında ise, beşinci
unsur esîr
anlamında ele alınır (akaşa) denir.
Kaynakça
1. Diccionnario de Simbolos
Tradicionales, J.E.Cirlot
2. An Illustrated
Encyclopedia of Traditional Symbols
3. An Occult
Glossary,Theosophical University Press, Kaliforniya,1933
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Not: Yalnızca bu blogun üyesi yorum gönderebilir.